عناصر ابرار کیانند

بسم الله الرحمن الرحیم . الحمد لله رب العالمین . و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین .

السلام علیکم یا اهل بیت النبوة و موضع الرسالة و مختلف الملائکة و مهبط الوحی و معدن الرحمة و و خزان العلم منتهی الحلم و اصول الکرم و قادة الامم و اولیاء النعم و عناصر الابرار.

از جمله ویژگی هایی که قرآن برای ابرار بیان فرموده، وفای به نذر است، در سوره دهر آیۀ 7 فرمود: « یوفون بالنذر» یعنی ابرار روحیه تعهد و وفاداری را دارند

بحث پیرامون شأن نزول این آیه در ارتباط با امیر المؤمنین علی بن ابی طالب(ع) ، فاطمه زهرا(س) ، حسن و حسین و فضه (سلام الله علیهم اجمعین » بود که نذری را کرده بود که مبسوطاً در روایتی از تفسیر البرهان بیان شد.

توضیح این که امام حسن و امام حسین(ع) مریض بودند. امیر المؤمنین (ع) به همۀ اعضا نذر کردند که برای شفای اینها سه روز را روزه بگیرند ، آنگاه به نذرشان وفا کردند بعد از اینکه خدای متعال به حسن و حسین(ع) شفا داد، قرآن می فرماید: « یوفون بالنذر»

اینها مطلقا وفای به عهد دارند و خصوصاً در ارتباط با این مسأله ، وفای به نذر . علاوه بر آنچه که در ارتباط با شأن نزول این آیۀ شریفه مطرح شد، نه تنهای وفای به نذر به صورت ظاهر، اینکه مسلّم است ، اما در واقع ، ابرار وفای به عهد می کنند که در ازل و به حکم فطرت ، بین آنها وبین خدای متعال واقع شده ، و وفای به این نذر و عهد عبارت از این است که آنچه در ممکن ذاتشان و فطرتشان هست ، از قبیل معارف، حقایق ، فضایل، اینها با تزکیه و تصفیه ابراز می کنند و اظهار می دارند . این معنای وفای به نذر کردن، وفای به عهد داشتن ابرار است .

ویژگی دیگری که در همین سورۀ مبارکۀ دهر در آیۀ 4 ، برای ابرار بیان فرمود ، ترس از قیامت است: « و یخافون یوماً کان شرُّه مستطیراٌ » . از روزی می ترسند که عذابش فراگیر است و هول و وحشتش در نهایت شدت است .

البته توجه به این نکته باید داشته باشیم که ابرار از روز قیامت ، به عنوان اینکه روز قیامت است، ترس از غیر خداوند باشد، ندارند . در بحثهای گذشته ملاحظه فرمودید که ابرار ، همۀ کارهایشان برای خدا است . آنها عباد الله هستند، بندۀ خدا هستند.تنها رضایت و خشنودی و ترس و خوفشان ، همه برای خداست ، از خداست، لذا در ادامۀ آیات همین سورۀ مبارکه دهر در آیۀ 10 فرمود:« إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْماً عَبُوساً قَمْطَریراً » از پروردگار می ترسیم آن روزی که بر مجرمین و خطا کاران ، بسیار سخت و شدید است .

ترس از قیامت ، به عنوان ترس از غیر خدا، در ابرار معنا ندارد. اینها رضای خدا را می طلبند و ترسشان از خود خدا هست. در واقع ابرار از تجلی قهر و سخط الهی ، در ترس و در هراس هستند. از آن ظهوری که هیآت مظلمه نفسانیّه و حجابهای ساتر نور، که قلب را می پوشاند و قلب را محجوب می کند از ناحیۀ نفس، در آن روز قیامت که اینها ظهور پیدا می کند، که در نهایت بلوغ شرّ هم است، از این جهت می ترسند، یعنی از جهت اینکه رضای خدا را تأمین نکرده باشند، از جهت اینکه مشمول الهی باشند، از این جهت ها می ترسند، و الا ترس از غیر خدا برای ابرار معنا ندارد . نکته بعدی در ارتباط با مسأله ابرار و در ویژگی هایی که از ابرار در قرآن کریم بیان فرمود، در سورۀ دهر آیۀ 9 فرمود:« إنّما نطعمکم لوجه الله» انگیزه و نیت ابرار دو جنبه دارد؛ یکی از جنبۀ اثباتی و ایجابی، و دیگری جنبۀ سلبی. در این قسمت از آیه، به جنبۀ ایجابی اشاره فرمود، که اطعام می کنیم شما را. البته به حسب مورد شأن نزول، مسألۀ اطعام مطرح است، و گرنه همه افعال ابرار به حسب نیتشان از یک سنخ است و آنچه که از ناحیۀ ابرار صادر میشود برای خداست؛ «إنّما نطعمکم لوجه الله».

اطعام و هر کاری لوجه الله یعنی برای طلب رحمت و رضایت الهی و جلب رضای خدای متعال، که مرجع اینگونه اعمال و بازگشت اینگونه اعمال بر می گردد به عبادت از روی حبّ و عشق؛ به خاطر اینکه خدای متعال، جمیل علی الإطلاق است و چون ذاتی است که شایستۀ پرستش است، او را می پرستند؛ یعنی توقّعی ندارند جز اینکه، خداوند شایستۀ پرستش است، آنها هم او را می پرستند. همین مضمون که این گروه خدا را بر اساس محبت عبادت می کنند

منبع سخنرانیهای مرحوم استاد مهندسی