به مناسبت شهادت یازدهمین پیشوایی شیعیان

امام عسگری یازدهمین پیشوای شیعیان در سال 232ه‍.ق چشم به جهان گشود پدرش امام دهم حضرت هادی (ع) ومادرش بانوی پارساوشایسته حدیثه است این بانوی گرامی ،اززنان نیکو کار ودارای بینش اسلامی بود در فضیلت او همین بس که  پس ازشهادت امام حسن عسگری پناهگاه ونقطه اتکای شیعیان در آن مقطع زمانی بسیار بحرانی وپر از اضطراب بود .

امامت برامت اسلام

بحث از امامت مسئله ای است که بعدازرحلت پیامبر اکرم (ص) درمیان آحاد مسلمین مطرح شد ومئجب دو دستگی مسلمین گشت عده ای از صحابه که خودرا پیرو فرمایشات رسول مکرم اسلام میدانستند درمسئله امامت ودنباله رو علی ابن ابی طالب بودند ـ چون در حدیث غدیر پیامبر اسلام علی را امام معرفی کرده بود ـ وعده ای همه که درواقع روی تعصبات قومی وقبیله ای حرکت می کردند وخود راپابند به سنت رسول اکرم معرفی می کردند دنباله رو یکی از مهاجران به نام ابوبکر ابن قحافه بودند .پیروان ابوبکر ابن قحافه راسنی نام نهادند براین اساس هر کدام ازاین دو گروه برای گروه برای امامت تعریفاتی را بیان کرده اندکه درذیل به آنها اشاره می شود .

شرایط وصفات امامت نزد شیعه وسنی : 

ازعلمای اهل سنت

ابومنصور بغدادی دراصول الدین به چهار شرط :علم ، عدالت ،شناخت وجوه سیاست ،حسن تدبیر وقریشی بودن اشاره می کند ابوالحسن بغدادی سلامت حواس وسلامت اعضاء وشجاعت را نیز به مطالب ابو منصور بغدادی اضافه کرده است و ابن حزم اندلسی بلوغ ومرد بود را اضافه کرده است .

قاضی عضدالدین ایجی می گوید جمهور اهل سنت متعقدند کسی اهلیت امامت را دارد که مجتهد دراصول وفروع باشد تا بتواند امور دین را اقامه کند دارای تدبیر باشد تا امور مملکت را اراده کند شجاع باشد تا دردفاع از کیان مسلمین قدرت داشته باشد .

گفته شده این امور شرط نیست  زیرا در مقام واقع وخارج درکسی پیدا نمی شود بنابراین اشتراط آنها عبث یا تکلیف به ما فوق طاقت وملتزم مفاسدی است که می توان آنها را با نصب کسی که فاقد این شرایط است دفع کرد بله واجب تست عادل باشد تا ظلم نکند وعاقل باشد تا صلاحیت تصرف درامور مسلمین رادارا باشد وبالغ باشد زیرا کودک دارای قصور عقل است ومرد باشد زیرا زنان از حیث عقل و دین ناقص هستند وحُر (آزاد)باشد تا مشغولیت او به انجام امر مولای خودش اورااز رسیدگی به امور مسلمین باز ندارد و همچنین اگر عبد باشد خوار شمرده شده وازفرامین وی سرکشی می شود .(شرح المواقف(349.8-350)

غزالی می گوید:«بدان که بحث از امامت از اصول  دین نیست »

تفتازانی نیز میگوید :« نزاعی در این نیست که مباحث امامت به علم فروع دین (فقه )سزاوارتر است »

نظرات اهل تشیع

اما شیعه امامیه به امامت مشابه به یک مس‍الی اصولی وکلامی می نگرد که همسنگ نبوت است به غیر از دریافت وحی تشریعی وآوردن شریعت جدید زیرا شریعت ووحی تشریعی با رحلت پیامبر اکرم به پایان رسید پس مساله امامت ازمسائل ریشه ای و اصلی است .

فرق بین مسا‍له کلامی وفقهی:درموضوع اهل سنت است موضوع مساله کلامی وجود خداوند متعال یا صفات وافعال او است وموضوع مساله فقهی افعال انسانهای مکلف است و نصب امام به اعتقاد امامیه فعل خداوند تعالی است واما نزد اهل سنت تعیین امام وظیفه مسلمانان است

اختلاف علمای اهل سنت در تعداد شروط لازم درامام ناشی ازاین است که فاقد نص شرعی در مورد امامت هستند وآنچه نزد آنها موجود است نصوص کلی است که متقمل این شروط نیست و منبع تعین این شروط نزد آنها همان اشعسانات و اعتیارات عقلایی د ر این مورد است واین مایه تعجب است که چگونه پیامبر اسلام (ص)بیان این امور مهم (شروط وصفات امام )را واگذاشته در حالی که آن حضرت ساده ترین امور وپایین ترین امور (به لحاظ اهمیت )از امور مکروه ومشعب را ذکر کرده است وتاریخ گواهی می دهد که خلفای بعداز امام علی (ع) اکثر این شرایط را نداشته وبا این حال بر مقام خلافت باقی بودند.

اما شیعه امامیه به لحاظ اینکه امامت را استمراروظایف نبوت می دانند وجود شایستگی های ویژه ای را لازم می دانند که درافراد انسانی پیدا نمی شود مگر اینکه تحت عنایت الهی قرار گیرد اما بایستی در علم وعصمت ورهبری حکیمانه وسایر شؤون ناشی اوپیامبر اسلام باشد .

محقق بحرانی می گوید : «همانا چون بیان کردیم که امام بایستی معصوم باشد لازم است که جامع کمالات نفسانی یعنی علم وعفت وشجاعت وعدالت باشد ولازم است که درهر آنچه کمال نفسانی محسوب می شود افضل امت باشد زیرا او میخواهد بر امت مقدم باشد وکسی که مقدم است باید افضل باشد زیرا مقدم کردن فرد ناقص بر کسی که ازاو کامل تر است عقلاً قبیح است وبایستی از هر عیبی که موجب تنفر است منزه باشد چه عیب در خلقت باشد ویا در اصل ونسب باشد زیرا طاهر بودن ومنزه بودن ازاین اموز منزله الطافی است که مردم را به پذیرش قول امام و اطاعت ازاو نزدیک و متمایل می کند پس به مقتضای قاعده وجوب لطف وجود آنها واجب است .

امامت حسن بن محمد (ع) تاکید رسول اکرم (ص) می باشد .

احادیثی از پیامبر اسلام نقل شده است که شیعه وسنی در صحت نقل آن احادیث اذعان دارند و یک دسته از آن احادیث  حدیثهای است که رسول اکرم به معرفی  دوازده خلیفه وجانشین بعداز خود پرداخته است واین احادیث از طُرق واسناد زیادی شهرت پیدا کرده است .

در کتاب وزین وگراسنگ کشف الغمه فی معرفة الائمه محقق الاربلی در ارتباط با آیه « قل لا اسالکم علیه اجراً الا المودة فی القربی »(شوری .آیه 23) به نقل از ابن عباس (رضی )شش وجه به نقل از رسول اکرم مبنی بر علت اثنی عشر بودن جانشینانش ذکر می کند که در ذیل جهت تبرک به یک وجه آن اشاره می شود

وقتی این آیه 23 سوره شریفه شوری بر قلب رسول اکرم (ص) نازل شد –ای پیامبر بگو به آنها درمقابل رسالتت از آنها اجری نمی خواهی جز مودت ودوستی با خاندانت –اصحاب پرسیدندیا رسول الله (ص) «من هولاء الذین امرنا الله بمودتهم قال علی وفاطمه وابناهما »رسول اکرم (ص) فرمود :علی وفاطمه وفرزندانشان در مورد اینکه چرا خلافت وامامت در دوازده نفرخلاصه می شود رسول اکرم شش وجه فرموده اند که ما تنها به یک وجه آن اشاره می کنیم .

از رسول اکرم (ص) نقل شده است که فرمود: ذکر کردن هر چیزی متعلق به حروف وعدد می باشد پس فرمود همانا ایمان و اسلام مبتنی بر دو کلمه است 1-لااله الا الله 2- محمد رسول الله و هر کدام از دو اصل دوازده حرف است وامامت که فرع بر ایمان است که قائم بر این کلمات نیز دوازده امام باشد .

اما از نظر تاریخی جانشینان رسول دوازده امام می باشد نه زمانداران بنی امیه قابل حمل بر این مطلب است زیرا بیش از ده نفر نبوده ونیز قابل حمل بر خلفای ابن عباس نیست زیرا آنها هم بیشتر از دوازده نفر بوده اند .

در این میان فقط ابناء الرسول هستند که یازده نفر از ایشان جانشین علی بن ابی طالب وصی بلا فصل رسول اکرم (ص)

می باشند وامام حسن بن محمد العسگری طبق فرمایش رسول اکرم یازدهمین امام و جانشین آن حضرت می باشد که پدر بزرگوار آخرین حجت حق صاحب العصر و الزمان می باشد که با شهادت پدرشان به امامت رسیدند.